Studenten van Nautisch College aan de slag met educatief model van DMC

Een echte stuurmachine, maar dan op school

Tot voor kort kenden de studenten van het Nautisch College in Den Helder een stuurmachine voor de zeevaart alleen uit de boeken. Nu hebben ze de beschikking over een eigen stuursysteem om mee te werken, op maat gemaakt door Damen Marine Components. “Zo kunnen ze op school al de praktijk ervaren.”

De stuurmachine slaat alarm: een defecte cilinder! Daar sta je dan als zeevaartstudent. Wat te doen? Eén geluk: je bent niet op zee. De stuurmachine bevindt zich niet aan boord van een schip, maar staat in het Nautisch College in Den Helder, onderdeel van het ROC Kop van Noord-Holland.

De defecte cilinder is één van de alarmeringen die opzettelijk is ingebouwd in het stuursysteem. “Normaal gesproken bouwen we ze juist zo dat dit soort problemen níét voorkomen”, zegt Cor de Wit, Service Sales Manager van Damen Marine Components, met een lach. “Maar in dit geval was het nodig; het is puur educatief, zodat de studenten ervan kunnen leren.”

In Den Helder zijn ze er blij mee. Het Nautisch College biedt vijf zeevaartopleidingen aan, van mbo-niveau 2 tot en met mbo-niveau 4. “Al heel lang hadden wij de behoefte aan een eigen stuurmachine”, vertelt Erwin de Haan, coördinator maritiem. “Voorheen konden we alleen met behulp van plaatjes en tekeningen een stuurmachine laten zien. Maar het is één van de belangrijkste systemen van een schip, dus die theorie uit de boeken wilden wij heel graag kunnen toepassen in de praktijk.”

Opleiden

In Hardinxveld-Giessendam vonden ze een luisterend oor. Damen Marine Components levert niet alleen geavanceerde systemen voor verschillende scheepstypen, maar hecht ook waarde aan het opleiden en informeren van de nieuwe generatie. Speciaal voor de zeevaartstudenten in Den Helder werd een stuurmachine type 1DWK gebouwd, geschikt voor één schroef met één roer, met een maximale stuurhoek van twee keer 45 graden.

Met een druk op een knop kan de docent een storing laten ontstaan die dient te worden opgelost, zoals een defecte cilinder, een weggevallen voeding of een kapotte druksensor. “Precies wat we wilden: fouten kunnen inbrengen in de stuurmachine, zodat de leerlingen kunnen uitzoeken wat er mis is”, aldus Erwin de Haan. “In een normale stuurmachine wil je dat natuurlijk niet, maar om een stuursysteem geschikt te maken voor het onderwijs heb je dat juist wél nodig.”

“Het is erg nuttig dat we het nu zo kunnen brengen. Alles wordt de leerlingen veel sneller duidelijk, ze hebben er beeld en geluid bij. Dat is een groot voordeel ten opzichte van alleen een tekening of foto laten zien. Ze gaan met een hydraulisch schema in de hand aan de slag en moeten zoeken op symbolen en beschrijvingen van functies. Ook oefenen ze noodsturen en noodprocedures. Aan boord stuur je met een stuurwiel op de brug, maar er is ook een back-upfunctie als dat het begeeft, dan kun je zo’n stuurmachine ook lokaal helemaal achterin het schip bedienen. Dit kunnen wij ook trainen, dat is wel een heel fijne extra functie.”

Voor de studenten geeft de custom-made stuurmachine een extra dimensie aan hun opleiding. “Ze vinden het erg leuk om het nu in het echt te kunnen zien. Ze snappen het sneller en beter want ze hebben het in hun handen gehad, ze hebben ermee gewerkt. Dat is zeker in het mbo belangrijk. Breng je dit alleen als theorie, dan landt het soms niet helemaal.”

“Vergeet niet: het is voor velen van hen de eerste keer dat ze een stuurmachine bedienen. Bij niveau 2 en niveau 3 zit de stage helemaal aan het einde van de opleiding, pas als de theorie is afgesloten komen deze leerlingen aan de praktijk toe. Dit is dus helemaal nieuw voor ze.”

Aanrader

De educatieve stuurmachine-installatie kan ook voor andere scholen een aanrader zijn, vindt Erwin de Haan. “Omdat er verschillende vakken in terugkomen: hydrauliek, elektrotechniek en meet- en regeltechniek.”

Hij somt op welke kennis en vaardigheden de studenten uiteindelijk moeten bezitten: “Het lezen van het hydraulische schema, het benoemen van de hydraulische componenten, uitleggen wat de functies zijn van de hydraulische componenten, het bedienen van de stuurmachine, het testen van de stuurmachine, het uitvoeren van noodprocedures, het ondernemen van de juiste acties bij het doorkomen van een alarm, het kunnen benoemen van de mogelijke oorzaak van een alarm, het lezen van elektrische schema’s, met behulp van het elektrische schema diverse spanningen kunnen meten, en daarnaast zekeringen controleren, componenten resetten en de installatie spanningsloos maken. Dat zijn de vaardigheden die we trainen op deze stuurmachine.”

“Wat ook mooi is”, vult Cor de Wit aan, “is dat we twee systemen bij elkaar laten komen op één systeem. Het ene gedeelte van de installatie is gebaseerd op “Load-Sensing techniek”, dit betekent dat de hydrauliekpomp olie levert wanneer dat gewenst is. Doordat het systeem wordt aangestuurd door een proportioneel ventiel wordt de mogelijkheid geboden de stuursnelheden elektronisch te regelen. Dit betekent dat je de oliestroom minutieus op en af kunt bouwen, met als resultaat dat je mooi en geleidelijk kunt sturen. Het andere gedeelte hebben we “zwart-wit” gemaakt, hierbij zorgt een vaste opbrengst pomp in combinatie met een druk-gecompenseerde stroomregelventiel ervoor dat de stuurmachine het roer kan verplaatsen op één vooraf ingestelde stuursnelheid. Hierdoor kun je heel goed het verschil tussen twee soorten stuurmachines laten zien.”

Toekomst

Het ontwerpen en bouwen van zo’n uitgebreid educatief model was nieuw voor Damen Marine Components. “Er ontstaat nu wel meer vraag naar en wij doen dit graag. De scholen zijn toch ook ónze toekomst. Het is goed voor ons draagvlak om bij de wortel te beginnen, want de studenten zien nu al tijdens hun opleiding dat wij hier als Damen zo nadrukkelijk mee bezig zijn en er extra moeite voor doen. Dat zij nu real-life kunnen werken met een machine zoals die ook in het echt is, motiveert enorm en is terug te zien in het enthousiasme van de leerlingen. Daar moeten we het ook voor doen, want we komen in Nederland enorm veel mensen tekort in de techniek, we hebben ze straks keihard nodig.”

Precies dat is ook het uitgangspunt van het Nautisch College. Erwin de Haan: “Mbo-breed zie je minder jongeren die voor techniek kiezen. Daar willen wij iets aan doen, ook wij kunnen er nog studenten bij gebruiken. Het technisch onderwijs wordt nu gelukkig wel gepromoot. Dat we genoeg techneuten hebben in ons land, is belangrijk voor de toekomst van ons allemaal.”